Παπούτσια σε ζεύγη…κάτι φυσικό που δεν ήταν πάντα έτσι!

Τα παπούτσια που φοράμε προσαρμόζονται σε κάθε πόδι. Όμως, δεν γινόταν πάντα έτσι. Ιδίως στον 15ο αιώνα, οι άνθρωποι φορούσαν ακριβώς ίδιο παπούτσι τόσο στο αριστερό όσο και στο δεξιό πόδι, γεγονός που τους προκαλούσε προβλήματα στα πόδια και στην πλάτη. Μόλις στα μέσα του 19ου αιώνα ο παθολογοανατόμος Γκέοργκ Χέρμαν βον Μάγερ πρότεινε να γίνουν αλλαγές στη μορφή των παπουτσιών, έτσι ώστε να ληφθεί ξανά υπόψη το σχήμα του ποδιού.

Σύμφωνα με επιστημονικές εκτιμήσεις, πριν από ένα εκατομμύριο χρόνια περίπου, οι πρόγονοί μας τύλιγαν τα πόδια τους με φύλλα δέντρων, χορτάρι και τομάρια ζώων. Κι αυτό το έκαναν για να προστατεύουν τα πόδια τους από το πετρώδες έδαφος, το κρύο ή τη ζέστη. Ακόμη και στην άνω των 5.000 ετών μούμια «Ότζι» που βρέθηκε το 1991 στις Άλπεις Ότζταλ, οι ερευνητές βρήκαν παπούτσια επενδυμένα με χορτάρι τα οποία ήταν φτιαγμένα από ελαφόδερμα και αρκουδοτόμαρο. Έκλειναν με αυτοσχέδια κορδόνια και είχαν διαμορφωμένη σόλα. Κι επειδή τα παπούτσια αυτά δεν περιόριζαν τα πόδια του, ο «Ότζι» δεν υπέφερε από παραμορφώσεις δακτύλων του ποδιού.

Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι, στην αρχαία Ρώμη φορούσαν σανδάλια σε ζεύγη· αυτό σημαίνει ότι για τη μορφή των παπουτσιών λάμβαναν υπόψη τις διαφορές ανάμεσα στο δεξιό και στο αριστερό πόδι. Οι στρατιώτες στις πολεμικές εκστρατείες τους φορούσαν πολύ πιο ευχάριστα τέτοιου είδους παπούτσια απ’ ό,τι εκείνα που είχαν πανομοιότυπη μορφή και για τα δύο πόδια. Στον Μεσαίωνα άρχισε να δίνεται μεγαλύτερη σημασία στον παράγοντα μόδα για την αριστοκρατία, η οποία φορούσε ειδικά σχήματα παπουτσιών. Στους ανθρώπους εκείνης της εποχής άρεσαν τα μακριά, μυτερά σαν «ράμφος» παπούτσια. Ευρήματα καταδεικνύουν ότι κι εκείνη την εποχή κυριαρχούσε στα υποδήματα η τάση του αριστερού και του δεξιού παπουτσιού.

Από τον 15ο αιώνα και ύστερα, όμως, η «υψηλή κοινωνία» φορούσε συμμετρικά και ομοιόμορφα μεταξύ τους παπούτσια, όπως πρόσταζε η μόδα. Και σταδιακά ψήλωσαν και τα τακούνια. Για τα πόδια, αυτό συνεπάγεται κάλους, σκληρύνσεις και σοβαρές παραμορφώσεις του ποδιού και των δακτύλων ποδιού. Συχνά προκαλούνται και προβλήματα στην πλάτη. Εκείνη την εποχή, όμως, η συμμόρφωση στις επιταγές της μόδας υπερτερούσε της σημασίας που δινόταν στην υγεία. Τα συμμετρικά παπούτσια εξακολούθησαν να κυριαρχούν και τους επόμενους αιώνες.

Η επιστροφή των ζευγών

Τον 19ο αιώνα, ωστόσο, οι γιατροί σήμαναν συναγερμό. Μέσω των ασθενών τους έβλεπαν άμεσα τις επιδράσεις των συμμετρικών παπουτσιών και υποστήριξαν σθεναρά ότι αυτό έπρεπε να αλλάξει. Το πρόβλημα ανέλαβε να λύσει ο παθολογοανατόμος και διευθυντής του Ινστιτούτου Παθολογικής Ανατομίας στη Ζυρίχη, Γκέοργκ Χέρμαν βον Μάγερ. Το 1958 χρησιμοποίησε το αμφιλεγόμενο βιβλίο του «Η σωστή σχεδίαση του παπουτσιού» για να διαδώσει ένα απλό αλλά επαναστατικό σκεπτικό: Δεν πρέπει τα πόδια να προσαρμόζονται στα παπούτσια. Αντίθετα, τα παπούτσια πρέπει να δημιουργούνται με βάση τα πόδια και την ανατομία τους.

Έτσι, ο βον Μάγερ έθεσε τον ακρογωνιαίο λίθο για «ριζικές αλλαγές στα παπούτσια». Τα σχέδιά του βασίζονταν πρωτίστως σε ανατομικές και μαθηματικές γνώσεις. Επίσης, λάμβαναν υπόψη τις διαφορές ανάμεσα στο αριστερό και στο δεξιό πόδι. Χάρη στις ιδέες του Μάγερ θεωρούνται σήμερα ως κάτι το φυσικό τα παπούτσια σε ζεύγη.